Czym jest stwardnienie rozsiane?
Jaki jest przebieg stwardnienia rozsianego i co na niego wpływa?
Przebieg SM jest indywidualny, ale generalnie można wyróżnić kilka podstawowych postaci:
- Rzutowo-remisyjna postać SM (RRSM): Charakteryzuje się epizodami ostrych rzutów, po których następują okresy remisji. Z biegiem czasu okresy remisji mogą być krótsze, a objawy mogą stawać się bardziej trwałe.
- Wtórnie postępująca postać SM (SPMS): Rozwija się z RRSM, gdy po okresie rzutów i remisji zaczyna dominować stopniowy postęp choroby, z coraz mniejszą liczbą rzutów.
- Pierwotnie postępująca postać SM (PPMS): Charakteryzuje się stałym postępem objawów od początku choroby, bez wyraźnych okresów rzutów i remisji.
Ważne jest to, że większość nowozdiagnozowanych pacjentów ma przebieg rzutowo – remisyjny, co oznacza, że w tym przypadku dostępne leczenie jest najbardziej skuteczne.
W Internecie możesz spotkać się z różnymi informacjami dotyczącymi tego, kiedy postać rzutowo – remisyjna przechodzi we wtórnie postępującą lub po jakim czasie zaczyna narastać niepełnosprawność. Często mówią one o 10-15 latach, po których niepełnosprawność zaczyna narastać. Pamiętaj jednak, że te dane dotyczą najczęściej niemodyfikowanego lekami przebiegu choroby i odnoszą się do badań na populacji pacjentów sprzed wielu lat. Obecnie, dzięki rozwojowi medycyny obraz przebiegu choroby zmienia się. To ważna informacja, ponieważ na początku po diagnozie można mocno wystraszyć się tego, co na temat stwardnienia rozsianego prezentowane jest na popularnych portalach informacyjnych czy nawet w starszych publikacjach.
Stwardnienie rozsiane – dieta, styl życia – czy ma wpływ?
Stwardnienie rozsiane jest chorobą o trudnym do przewidzenia przebiegu. Jednak oprócz czynników na który ma się żaden lub ograniczony wpływ jak np. wiek zachorowania, płeć czy intensywność pierwszych objawów, osoba z SM może poprzez swoje działania i decyzje zmniejszać ryzyko rzutów i progresji.
Ogólnie: na przebieg choroby wpływa wiele czynników, takich jak:
- Wiek pacjenta w momencie diagnozy (zwykle SM rozpoczyna się w młodym wieku, między 20. a 40. rokiem życia),
- Płeć (kobiety chorują częściej niż mężczyźni),
- Wczesne leczenie (skuteczna terapia modyfikująca przebieg choroby może znacznie spowolnić progresję SM),
- Styl życia, w tym poziom aktywności fizycznej, stan psychologiczny.
- Współistniejące choroby i infekcje (np. zakażenia wirusowe mogą prowokować rzuty).
Bardzo dużą rolę w przebiegu stwardnienia rozsianego pełnią takie czynniki jak:
- aktywności fizyczna
- sen
- regeneracjia
- zdrowie psychiczne
Stwardnienie rozsiane – podejrzewam lub mam diagnozę, co dalej?
- a) Zgłoszenie się do neurologa: Jeśli zauważysz u siebie objawy neurologiczne, takie jak zaburzenia widzenia, osłabienie mięśni, zaburzenia czucia czy koordynacji, należy zgłosić się do lekarza rodzinnego, który może skierować do neurologa. Neurolog zleci dalsze badania diagnostyczne, takie jak rezonans magnetyczny (MRI), badanie płynu mózgowo-rdzeniowego (punkcja lędźwiowa) oraz badania neuropsychologiczne.
- b) Potwierdzenie diagnozy: Diagnoza stwardnienia rozsianego opiera się na kryteriach McDonalda, które uwzględniają obraz kliniczny oraz wyniki badań dodatkowych, w tym MRI, wykrycie oligoklonalnych prążków w płynie mózgowo-rdzeniowym oraz potencjały wywołane.
- c) Wybór ośrodka, w którym zdecydujemy się podjąć leczenie stwardnienia rozsianego: Ważne jest to, że pacjent nie musi leczyć się w miejscu swojego zamieszkania, chociaż oczywiście z wielu względów może być to wygodne. Wybierając szpital, w którym prowadzony jest program lekowy SM warto wziąć pod uwagę różne czynniki, także sposób organizacji programu lekowego, dostępność leków. Teoretycznie każdy ośrodek oferujący leczenie stwardnienia rozsianego W Polsce powinien umożliwiać dostęp do wszystkich leków. Wybór leczenia powinien opierać się na wspólnej decyzji lekarza i pacjenta. Natomiast zdarza się, że mniejsze ośrodki, ze względu na brak doświadczenia z różnymi lekami oraz z innych przyczyn nie proponują pacjentom niektórych rozwiązań. Warto udać się do placówki, która ma doświadczenie w leczeniu SM, aby uzyskać odpowiednią opiekę.
- d) Skonsultowanie się z zespołem terapeutycznym: Po postawieniu diagnozy należy omówić z neurologiem plan leczenia, a także jakich innych specjalistów należy odwiedzić.
- e) Monitorowanie swojego stanu zdrowia: pamiętaj, że ty jesteś ekspertem od swojej choroby, objawów, efektów ubocznych. Trzeba nauczyć się uważności na siebie, przy jednoczesnym zachowaniu rozsądku, co na początku jest bardzo trudne. Warto wykorzystywać narzędzia służące do obserwacji występowania objawów, ewentualnego postępu choroby jak np. cykliczne uzupełnianie listy objawów z określeniem ich intensywności, monitorowanie swojej wydolności itd.
Ważne!
Leczenie stwardnienia rozsianego to nie tylko leczenie modyfikujące przebieg choroby, które omawia się z neurologiem, ale także leczenie objawowe u konkretnych specjalistów. W zależności od potrzeb możesz potrzebować regularnych konsultacji, kontroli lub wdrażania leczenia od np. psychiatry, psychologa, urologa, okulisty, fizjoterapeuty.